Welke rechtsvorm kies je als starter?

Als je pas start als zelfstandige komt er heel wat op je af. Eén van de belangrijkste keuzes die je moet maken, is het kiezen van de rechtsvorm van je onderneming. Kies je voor een eenmanszaak of vennootschap? In deze blog leggen we haarfijn uit wat een rechtsvorm is, welke opties je hebt in België en hoe je de juiste keuze maakt voor jouw situatie.

Inhoudsopgave

• Wat is een rechtsvorm of ondernemingsvorm?
• De meest voorkomende rechtsvormen in België
• Tip van Kimberley van Poecke | De Cijfercoach
• Wat zijn de grootste verschillen tussen een eenmanszaak en een vennootschap?
• Checklist: zo kies jij de juiste rechtsvorm
• Wat zijn je boekhoudkundige verplichtingen per rechtsvorm?
• Welke rechtsvorm kies je bij een bijberoep of hoofdberoep?
• Tips voor het kiezen van de rechtsvorm die bij je past

Wat is een rechtsvorm of ondernemingsvorm?

Een rechtsvorm of ondernemingsvorm is de juridische structuur van je onderneming. Wanneer je je inschrijft bij de KBO (Kruispuntbank van Ondernemingen) moet je direct doorgeven welke rechtsvorm je kiest. Denk hier van tevoren dus goed over na, want je keuze heeft impact op je financiële én juridische gemoedsrust.

De rechtsvorm die je kiest beïnvloedt onder andere je aansprakelijkheid, fiscaliteit (of je personen- of vennootschapsbelasting betaalt), je administratieve verplichtingen en of je alleen gaat werken of met partners.

De meest voorkomende rechtsvormen in België

Er bestaan verschillende rechtsvormen in België. Het is volkomen normaal dat je als starter niet goed weet welke rechtsvorm je moet kiezen. Laten we daarom samen een blik werpen op de populairste rechtsvormen én hun voor- en nadelen.

Eenmanszaak

Wat is het? Dit is de populairste rechtsvorm bij startende zelfstandigen - zéker als je in bijberoep start. Je bent in je eentje eigenaar van je zaak en hebt geen aparte rechtspersoonlijkheid.

Voor wie is het? Voor starters met een beperkt risico, freelancers en kleine zelfstandigen.

De voordelen van een eenmanszaak

• Lage opstartkosten;
• Minder complexe n administratie;
• Je hebt geen (of weinig) startkapitaal nodig.

De nadelen van een eenmanszaak

• Je bent privé aansprakelijk;
• Je hebt minder mogelijkheden om op te schalen of om personeel aan te nemen.

Besloten vennootschap (bv)

Wat is het? Een besloten vennootschap is een vennootschap met een rechtspersoonlijkheid. Je scheidt je privé en zakelijk vermogen.

Voor wie? Voor ondernemers met investerings- of groeiplannen, risico's willen afschermen of willen samenwerken met partners.

• Je bent beperkt aansprakelijk;
• Je kiest statuten flexibel;
• Je kunt fiscaal optimaliseren (vennootschapsbelasting).

• Hogere opstart- en beheerkosten;
• Meer administratie (dubbele boekhouding, jaarrekening, etc.);
• Je hebt een notaris nodig (akte) om op te kunnen starten.

Andere vennootschapsvormen: een overzicht

Naast de besloten vennootschap, zijn er nog andere vennootschapsvormen in België. Hieronder lees je de belangrijkste verschillen per vennootschapsvorm.

Maatschap

Wat is het? Een vennootschap die aan weinig regeltjes onderworpen is. Een maatschap heeft geen rechtspersoonlijkheid en weinig formaliteiten en er is geen scheiding van het privé en zakelijk vermogen.

Voor wie? Deze vennootschapsvorm is interessant voor zelfstandigen in vrije beroepen die informeel samenwerken.

Vereniging zonder winstoogmerk (VZW)

Wat is het? Een vereniging zonder winstoogmerk (VZW) is een vreemde eend in de bijt. Een vzw is een rechtsvorm met een rechtspersoonlijkheid. De winst mag niet verdeeld worden, je hebt minimaal drie leden nodig en moet verplicht statuten opstellen.

Voor wie is het? Een VZW is bedoeld voor organisaties die geen winstdoel hebben. Denk aan een goed doel zoals Kom op Tegen Kanker.

Wat zijn de grootste verschillen tussen een eenmanszaak en een vennootschap?

We zetten de belangrijkste verschillen voor je op een rij.

Checklist: zo kies jij de juiste rechtsvorm

Ga je voor een eenmanszaak of toch een vennootschap? En welke vennootschapsvorm kies je? Misschien ben je er nog niet helemaal uit. Stel jezelf dan deze vragen:

Heb je deze vragen beantwoord? Dan heb je al een beter beeld van wat bij je past: een eenmanszaak of een vennootschapsvorm zoals de bv. Twijfel je nog? Dan kan een gesprek met een boekhouder, notaris of ondernemingsloket je helpen om de knoop definitief door te hakken. Zij denken graag met je mee op basis van je plannen, risico's en financiële situatie.

Wat zijn je boekhoudkundige verplichtingen per rechtsvorm?

Je las het al in deze blog: bij een eenmanszaak mag je een vereenvoudigde boekhouding voeren. Bij deze manier van boekhouden leg je elke transactie slechts één keer vast. Dit systeem is eenvoudiger en vooral geschikt voor kleinere bedrijven of zelfstandigen met beperkte financiële transacties.

Kies je voor een vennootschap, dan is een dubbele boekhouding verplicht. Dit is de meest uitgebreide vorm van boekhouden, waarbij elke financiële transactie op twee plaatsen wordt geregistreerd: aan de debetzijde en aan de creditkant. Dit systeem zorgt voor een nauwkeurige balans tussen inkomsten en uitgaven én geef je inzicht in de financiën van je zaak.

Welke rechtsvorm kies je bij een bijberoep of hoofdberoep?

• De meeste starters in bijberoep kiezen voor een eenmanszaak, omdat die goedkoop is om op te starten, weinig administratie vraagt en je snel van start kunt gaan.
• Als je veel inkomsten verwacht of wil investeren, samenwerken of je privévermogen beschermen, dan kan een vennootschap zowel in bijberoep als hoofdberoep interessant zijn.

Tips voor het kiezen van de rechtsvorm die bij je past

• Het is slim om over je plannen op de lange termijn na te denken voordat je de knoop doorhakt. Waar zie je jezelf over drie of vijf jaar? Maak je keuze met je toekomstige groei in je achterhoofd.
• Laat je niet misleiden door de opstartkosten. Een eenmanszaak is vlot en voordelig op te richten, een mooie start dus. Maar ook op lange termijn loont het om goed te blijven sturen, zodat je onaangename fiscale of andere verrassingen vermijdt.
• Denk goed na over de aansprakelijkheid van je onderneming. Wil je privé aansprakelijk zijn of liever niet?
• Bepaal of je ooit wilt samenwerken of personeel wilt aannemen. Dit beïnvloedt de keuze voor je rechtsvorm.
• Heb je de ambitie om op korte termijn te gaan groeien? Bekijk dan goed welke rechtsvorm bij je past. En weet dat je altijd nog kunt wisselen van rechtsvorm.

Heel veel succes met het maken van je keuze!